Почему богатырей наказывали земной жизнью и какое отношение имеет фраза Cherchez la femme («Шерше ля фам») к героическому эпосу Олонхо, рассказал и.о. директора Научно-исследовательского института Олонхо СВФУ Руслан Анисимов. Почему воссоздание образов героев эпоса Олонхо важно для науки, как это может помочь креативной индустрии, и что связывает Мулан, скифов и якутов. Лекция из цикла «Наш […]
Олоҥхо театра үгэс буолбут олоҥхону истии иһирэх киэһэлэрин салгыыр. Алтынньы 12 күнүгэр киэһэ 17 чааска театр уонна киинэ артыыһа Гаврил Менкяров олоҥхоһут, педагогическай билим доктора, профессор Н.К. Шамаев-Чопчухаан «Дьоруо хоҥор аттаах дьоһун дьикти айылҕалаах дьоллоох-соргулаах Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхотун толоруутун истэргитигэр ыҥырабыт. Буолар сирэ: П. Алексеев уул., 49/1 дьиэтэ, “Дорҕоон дойду” айар түмсүү түһүлгэтэ (киириитэ Лермонтов […]
В сборнике представлены материалы I Республиканского форума «Ийэ – Олох – Олоҥхо», посвященного Году культурного наследия народов России, Году матери в Республике Саха (Якутия) в 2022 г. В докладах освещаются жизнь и творчество женщин – олонхосутов, носителей иисследователей эпоса, современное состояние сказительского искусства, затрагиваются вопросы образовательного и воспитательного потенциала эпического и фольклорного наследия народовЯкутии. Книга […]
«Амма фольклора» кинигэҕэ урукку сылларга хомуллан араас источниктарга бэчээттэммит норуот тылынан уус-уран айымньылара уонна Амма улууһугар ыытыллыбыт ХИФУ Олоҥхо научнай-чинчийэр институтун фольклорнай экспедициятын матырыйааллара – үһүйээннэр, номохтор, уос номоҕо буолбут кэпсээннэр, Амма оһуохайын уратытын туһунан ахтыылар, Амма улууһугар үөскүү сылдьыбыт олоҥхоһуттар тустарынан сибидиэнньэлэр хомуллан киирдилэр.Кинигэ фольклору чинчийээччилэргэ, уһуйааччыларга, устудьуоннарга уонна ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
Толорор ааптар Дария Томская-Чаайка (1913-2008), Үөһээ Дьааҥы улууһа.
Толорор ааптар Дария Томская-Чаайка (1913-2008), Үөһээ Дьааҥы улууһа
“Кылыһах” норуодунай фольклорнай ансаамбыл 1987 сыллаахха тэриллибит. Оччолортон фольклор бары көрүҥнэригэр холоноллор: олоҥхоҕо, тойукка, хомуска, чабырҕахха, норуот ырыатыгар, оһуохайга. Ансаамбылы Сунхалырова Екатерина Николаевна төрүттээбит. Онтон 28 сыл устата (1988-2016 сс.) СӨ култууратын туйгуна, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ хаһаайына Кэнчээри Ивановна Собакина салайан үлэлэппит. 2019 сылтан бөлөҕү Марина Федоровна Говорова салайар. «Кылыһахтар» олоҥхону куолаан толоруунан 2018 сылтан […]
Чөркөөхтөр урут-уруккуттан уопсастыбаннай үлэҕэ көхтөөхтөр уонна түмсүүлээхтэр. Ол иһин Таатта улууһун Октябрьскай нэһилиэгин иһинэн элбэх куруһуок, ансаамбыл, түмсүү айымньылаахтык үлэлиир. СӨ култууратын туйгуна, бу эйгэҕэ сааһын тухары эҥкилэ суох үлэлээбит, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор Розалия Николаевна Филатова, Чөркөөх эбээлэрин түмэн, «Күбэйэ» фольклорнай бөлөҕү тэрийэн, ырыаҕа-тойукка уһуйан, билигин дьоһун-мааны далбар хотуттар олоҥхотугар тиийэ фольклор араас жанрдарын […]
Таатта улууһун Тыараһа нэһилиэгин олохтооҕо Сергей Федорович Кладкин биир дойдулааҕа Сэмэн Собакин-Сэмэтэй “Оҕо Ньургун” олоҥхотуттан быһа тардан толорорун истиҥ. Сергей Кладкин сааһын тухары сопхуоска үлэлээн, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор. Дьарыга элбэх. Нэһилиэк устуоруйатын үөрэтэр, үйэтитиигэ үлэлэһэр. Уус-уран самодеятельность кыттыылааҕа. Уйбаан Унаарга уһуйуллуоҕуттан ыла ыҥырыыга сылдьар алгысчыт буолла. Кэнники сылларга аны олоҥхону толорууга холонон эрэр. Эдэр […]
Былатыан Ойуунускай «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхотун ахсыс ырыатыттан толорор «Таатта удьурҕайа» этно-бөлөх, уус-уран салайааччы — Мария Тарабукина. Ытык Күөл, Таатта улууһа. Видео Бэрэсидьиэн култуураны көҕүлүүр пуондатын өйөбүлүнэн оҥоһулунна. Восьмая глава олонхо Платона Ойунского «Нюргун Боотур Стремительный» (фрагмент). Исполняет этно-группа «Таатта удьурхайа», художественный руководитель — Мария Тарабукина. С.Ытык-Куель, Таттинский улус. Видео создано при поддержке Президентского фонда […]
Ийэ олоҥхоһут Петр Решетников-Көһөҥө Бүөтүр «Сүүрэр сулус сырыыта сырыылаах Сыыйылла Хара Сүүрүк аттаах, аһыныгас санаалаах Айыы Дьураҕастай бухатыыр» олоҥхотуттан толорор Розалия Докторова (Ытык Күөл, Таатта улууһа). Розалия Петровна ийэ олоҥхоһут Көһөҥө Бүөтүр төрөппүт кыыһа буолар. Бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри эмтиир эйгэҕэ үлэлээбитэ. Таатта улууһун, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр норуот уус-уран айымньытын, Саха Сиригэр идэлээх сойуустар хамсааһыннарын, СӨ […]
“Олоҥхо-баттл” телевизионнай күрэх кыайыылааҕа Станислав Иванов бэйэтэ айбыт-суруйбут “Хорсун-хоодуот Хатан Боотур” олоҥхотуттан быһа тардан толорорун сэргээн истиҥ. Бу олоҥхотун СӨ Национальнай бибилэтиэкэтэ аудио сыһыарыылаах электроннай кинигэ быһыытынан таһаарда. Олоҥхо тиэкиһин онлайн ааҕаргытыгар https://new.nlrs.ru/open/101838, оттон ааптар толорорун истэргитигэр https://new.nlrs.ru/open/101832 сигэлэринэн киирэҕит. Ааҕааччы билиэтэ суохтар, бастаан бибилэтиэкэ саайтыгар https://new.nlrs.ru\ регистрацияны ааһаҕыт. Станислав бэйэтэ Бүлүү улууһун Тааһаҕар нэһилиэгиттэн […]
Таатта биллэр олоҥхоһута, быйыл төрөөбүтэ 160 сылын туолар фольклорист, наукаҕа киллэрбит кылааттаах Мария Андросова-Ионова «Үүт аас бэйэлээх Үрүҥ Айыы Тойон ыччаттара» олоҥхотуттан толорор Татьяна Слепцова. Кини 68 саастаах. Таатта улууһун Ытык Күөлүгэр олорор. Олоҥхонон кэлин утумнаахтык дьарыктанан эрэр. 2023 с. Өймөкөөҥҥө Олоҥхо ыһыаҕар “Кылыһахтаах ырыалаах олоҥхоһут” ааты ылбыта. Ол иннинэ 2021 с. улуустааҕы күрэххэ лауреат […]
Былатыан Ойуунускай «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхотун төрдүс ырыатыттан толорор Клара Читаева, Ытык Күөл, Таатта улууһа. Клара Илларионовна олох-дьаһах сулууспатын туйгуна, «Таатта улууһун сайдыытыгар кылаатын иһин», «Тааттыныскай нэһилиэк сайдыытыгар кылаатын иһин», «Инбэлииттэр Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаларын сайдыытыгар кылаатын иһин», «Таатта улууһугар уопсастыбаннай хамсааһын сайдыытыгар кылаатын иһин» бэлиэлэринэн наҕараадаламмыта. Норуот маастара. Олоҥхону толорооччу быһыытынан Клара Читаева олоҥхоһут, тойуксут […]
Толорор Иван Слепцов, Харбалаах, Таатта улууһа.
СӨ Национальнай бибилэтиэкэтэ, Култуура уонна ускуустуба Аартыкатааҕы үнүстүүтэ, Олоҥхо ассоциацията «Ыччат олоҥхолоох айана: ноо!» диэн кыттыгас бырайыактарын туһунан «Саҥа күн» биэриигэ. Бырайыак Бэрэсидьиэн култуураны өйүүр пуондатын граныгар тэрилиннэ.
«Үрүҥ Айыы Тойон ылгын уола, сир-халлаан ыпсыытыгар сүрэхтэммит Дьиэрэстимэй бухатыыр» олоҥхоттон быһа тардыы. Толорор ааптар Дмитрий Томскай (1920-2011), Үөһээ Дьааҥы улууһа.
1 декабря 2023 года в Северо-Восточном федеральном университете им. М.К.Аммосова состоится Республиканский форум потомков олонхосутов и знатоков-краеведов. Форум призван собрать на одной площадке потомков олонхосутов, знатоков-краеведов, научных сотрудников, общественников в целях качественной подготовки I тома «Энциклопедии Олонхо». Форум откроет торжественное пленарное заседание, которое состоится в “Точке кипения” СВФУ им. М.К. Аммосова (ул. Кулаковского 48, КФЕН, […]