Статьи
Олоҥхо театрын артыыската Анастасия Алексеева 5 сааһыттан олоҥхолуур. 2015 сылга бэйэтэ «Ураты ураанай дьылҕалаах кыргыһыыга көлүйэр кыыһар кыһыл аттаах Кыыс Урсун удаҕан» диэн олоҥхотун суруйбута. 2020 с. Култуура уонна искусство Арктикатааҕы институтун кыһыл дипломунан бүтэрбитэ. — Анастасия, ааҕааччыларбытыгар бэйэҥ тускунан кэпсии түс эрэ. — Мин Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгиттэн сылдьабын. Олоҥхо толорооччубун уонна Олоҥхо театрын артыыһабын. […]
Ко Дню Олонхо в Якутии представляем интересные данные из фондов Музея письменности СВФУ: первые аудиозаписи якутского языка были зафиксированы в 1902 и 1903 году – записи были сделаны на фонографе экспедицией Владимира Иохельсона на Колыме вблизи села Родчева (территория современного Верхнеколымского района). На дисковом цилиндре сохранилось исполнение якутских олонхо, сказок и камлания шамана. Дисковые цилиндры […]
25 ноября в Якутии отмечается День эпоса народа Саха — Олонхо. Именно в этот день в 2005 году ЮНЕСКО объявило якутский эпос шедевром устного и нематериального наследия человечества. Традиционно к этой дате в республике проводится декада эпоса. В центрах культуры, школах, детских садах, театрах и Домах олонхо проводятся различные мероприятия, посвященные шедевру. В этом году […]
1 декабря 2023 года в Северо-Восточном федеральном университете имени М.К. Аммосова (г. Якутск) в рамках Республиканской декады Олонхо-2023 состоится Республиканский форум потомков олонхосутов и знатоков-краеведов, посвященный подготовке издания I тома «Энциклопедии Олонхо: Олонхосуты». Форум призван собрать на одной площадке потомков олонхосутов, знатоков-краеведов, научных сотрудников, общественников для консолидации усилий для качественной подготовки I тома «Энциклопедии Олонхо», во […]
Олонхо является образцом устной культуры народа саха. На протяжении многих веков импровизаторы-олонхосуты выработали собственные методы сказывания, позволившие сохранить и передать поколениям ценности поэтической и песенной культуры, которые стали предпосылкой для развития народного и профессионального искусства. Основной целью исследования является изучение эпических песнопений в исполнении потомственного олонхосута А. Г. Агапова по экспедиционным материалам первого исследователя его […]
Начиная с 2012 года Научно-исследовательский институт Олонхо СВФУ имени М.К. Аммосова активно участвует в организации Национального праздника Ысыах Олонхо. Ысыах Олонхо, возникший на рубеже двух веков, стал одним из механизмов духовного, культурного единения и развития многонационального народа Республики Саха (Якутия). Проведение масштабных республиканских Ысыахов Олонхо подтолкнуло муниципальные образования, совместно с научными учреждениями республики, к обобщению, […]
Оҕо суруйааччыта, фольклорист, тылбаасчыт, Арассыыйа уонна Саха Сирин суруйааччыларын, итиэннэ Арассыыйа суруналыыстарын сойуустарын чилиэнэ, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Арассыыйа наукаларын академиятын Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ, СӨ учууталларын учуутала, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ хаһаайына Петр Никифорович Дмитриев-Туутук төрөөбүтэ 85 сылынан Ойуунускай аатынан Литература түмэлэ ахтыы киэһэтин тэрийэн ыытта. “Петр Никифорович Дмитриев 1938 с. бэс ыйын 4 күнүгэр Мэҥэ […]
Былыр олоҥхо кээмэйин хас түүн толороллорунан көрөн быһаарар этилэр. Биир түүн толоруллары кыраларга киллэрэллэрэ. Икки түүн буоллаҕына – ортолорго. Оттон үстэн элбэх хонук олоҥхолонору — бөдөҥнөргө. Хараҥаҕа олоҥхолоноро ордук В.Л. Серошевскай “Сахалар” диэн кинигэтигэр И.А. Худяков информатора Манчаары: “Ый устата толоруллар олоҥхону билэбин”, — диэн этэрин ахтар. А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй суруйарынан, кыһын сарсыардааҥҥы ууга диэри […]
Максимов Данил Петрович-Тоҥус Дайыыла 1916 сыллаахха Чуона (Садын) оройуонун Туой Хайа нэһилиэгэр төрөөбүт. Омугунан саха аҥаардаах эбэҥки. Ийэтэ – эбэҥки. Данил Петрович Красноярскай кыраай Тура бөһүөлэгиттэн тэйиччи, Бүлүү өрүс баранар баһын диэки, Сүлүҥдэ күөл чугаһынан тарҕанан олорбут эбэҥки аҕа уустарыттан төрүттээх. Онон кини кэлии киһинэн биллэрэ. Ол саҕана кинилэр дойдуларыгар улахан сут дьыллар саҕаламмыттар. Бөрөлөр […]
Аҕа дойду сэриитин иннинээҕи аҕай дьылга, оскуола кыһыҥҥы өрөбүлүн саҕана, биһиэхэ намыһах уҥуохтаах, киппэ көрүҥнээх, төгүрүк маҥан сирэйдээх, саас ортолоон эрэр киһи киирэн кэлбитэ. Киирээт, ийэбэр чуо тиийэн: -Харытыана, бу кыра оҕоҕун Дьарааһыны буой, тоҥон-тоҥон кэлэрбин кытта үрдүбэр түһэн, бу оҥордо, — диэн тириппитин көрдөрө-көрдөрө, дьиэлээх оҕонньору эмээхсинигэр үҥсүбүтэ. Дьарааһын таһырдьа сырыттаҕына, хоноһо кэлбитигэр үрдүгэр […]
«Саха» НКИХ архыыбыттан «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону нуучча поэта Владимир Державин тылбаастаан, 1975 с. туспа кинигэнэн тахсыбытын туһунан устууну бу күннэргэ «Телеграм» ханаалыгар таһаардылар. Онтон билигин «Огонек» сурунаал 1976 сыл 28-с нүөмэригэр Антонина КОПТЯЕВА ыстатыйатын ааҕыҥ. Какой гигантский край Якутия, суровая и прекрасная в первозданном величии! Самых бывалых людей поразит она удивительной природой и богатством […]
Олоҥхону чинчийиигэ уонна оскуолаҕа үөрэтиигэ анаабыт үөлээннээхпит Нина Игнатьевна Филиппова туһунан кэпсиэхпин баҕарабын. Истипиэндьийээт, аспыраан, ийэ, учуонай Нина Игнатьевна Дьааҥы оройуонугар Верхоянскай куоракка алтынньы 27 күнүгэр 1946 с. сулууспалаах ыалга төрөөбүтэ. Ийэтэ кини букатын кыратыгар өлбүт, онон убайа Сахаардыын аҥаардас аҕа оҕото буолбуттар. Аҕалара Игнатий Васильевич эмиэ үс кыыстаах аҥаардас хаалбыт Ульяна Афанасьевна Слепцованы кытта […]