Хаҥыл хаҥаластар олоҥхону өрө тутуоҕуҥ
Покровскай куоракка Хаҥалас улууһун “Олоҥхо ассоциацията” уопсастыбаннай түмсүү сүбэ мунньаҕа «Арчы дьиэтигэр» буолан ааспыта. Улуус дьаһалтатыттан баһылык солбуйааччыта Юрий Никифоров кыттыбыта улахан суолтаны биэрдэ. Мунньаҕы култуура уонна духуобунай сайдыы салалтатын салайааччыта Фекла Варламова «Олоҥхо ассоциацията” түмсүү икки сыллаах үлэтин билиһиннэрииттэн саҕалаата. Түмсүү балай да үлэни ыыппытын бэлиэтээтилэр.
Ол кэнниттэн мустубут дьон санааларын эттилэр. Федора Фомина бэйэтин үлэтин үөрүйэхтэриттэн кэпсээн: «Хас биирдии нэһилиэккэ оҕолорго олоҥхо күрэстэрин тэрийиэххэ, оччоҕо элбэх оҕо ийэ тылын сүмэтин кытта билсиэҕэ. Улуус дьаһалтатын үлэһиттэрин олоҥхоҕо сыһыаран, олоҥхо ааҕыыларын тэнитиэххэ. Оҕону иитии дьиэ кэргэнтэн саҕаланарынан, дьиэ кэргэн манна бэйэтэ кыһамньытын ууруон, саҥа ньымалары толкуйдуон наада. Биһиги нэһилиэккэ ааспыт сайын дьиэ кэргэн лааҕырын үлэлэттибит. Эһээ, эбээ Фоминнар дьиэлэригэр 5 сиэни, 3 аймах оҕолорун мунньан, олоҥхоҕо, омук тылыгар, ырыаҕа, ас астааһыныгар уһуйдулар. Бу кэлэр сайын икки дьиэ кэргэн лааҕырын үлэлэтэри былаанныыбыт. Маннык дьиэ кэргэн лааҕырдарын нэһилиэк аайы тэрийиэххэ сөп, онно туох да улахан харчы барбат, дьиэ кэргэн баҕалаах эрэ буолуон наада”- диэбитэ улахан сэҥээриини ылла.
Надежда Скрябина: «Улууспутугар «Хаҥалас Боотур» диэн бэйэбит олоҥхолоохпут. Ону сөргүтэн, бүтүн улууһу хамсатан, бу олоҥхону иккистээн тыыннаан туруоруохха», — диэн этиитэ дьон сүрэҕин ортотунан киирдэ.
Лидия Харитонова: «Нэһилиэктэргэ куукула тыйаатырдарын тэрийэн, олоҥхону оҕолорго кыра саастарыттан билиһиннэриэххэ. Маннык көрүҥҥэ күрэстэри биллэриэххэ. Нэһилиэктэр бэйэлэрин олоҥхоһуттарын хасыһан билиэхтээхтэр, институттары кытта ыкса ситимнээхтик үлэлииргэ турунуохтаахтар. Үөрэппиттэрин, билбиттэрин дьоҥҥо-сэргэҕэ таһааран, олоҥхолорун толорон, эдэр көлүөнэни уһуйуохтаахтар,» — диэбитэ сонуннук иһилиннэ.
Галина Семенова: « Нөмүгү олоҥхоһута Михаил Григорьевич Саввин-Ботуойа 20-тэн тахса олоҥхолооҕуттан “Бөҕө Мөлдьүрүөн Мөлдьүөт Бөҕө”олоҥхото 2014 сыллаахха бэчээттэммит. 2013 сыллаахха Олоҥхо иститутуттан Руслан Анисимов, Варвара Абаюкова тэрийбит экспедицияларыгар киирэн, Хаҥалас улууһун олоҥхоһуттарын туһунан хомуйбуппут. Араас учуонайдар үлэлэрин түмүгүнэн «Хаҥалас олоҥхоһуттара» диэн антология оҥоһуллан, бэлэм буолан, 2014 сыллаахха Хаҥаласка Олоҥхо ыһыаҕынан тахсыахтаах этэ да, кэккэ биричиинэнэн билигин да тахсыбакка сытар. Бэлэм үлэни бэчээккэ таһаарыахха баар этэ», — диирэ эмиэ оруннаах.
Варвара Власова: «Олоҥхоҕо аналлаах тыйаатырдыы дьүһүйүү күрэхтэрин ыытыахха», — диэбитэ эмиэ толкуйга киллэрдэ.
Бүтэһиккэ баһылык солбуйааччыта Юрий Юрьевич: «Оҕолорго сайыҥҥы лааҕыр тэрийэргэ үп-харчы барыта көрүллэр, манна үөрэх салаатын кытта ситимнээх үлэ эрэйиллэр. Уопсайынан, улуус үрдүнэн олоҥхоҕо да, саха тыла сайдарыгар да үөрэххэ киириэх иннинээҕи саастаах оҕолортон саҕалаан оскуола, ыччат, бары араҥа саастаах дьону хабан биир кэлим үлэлиирбит ирдэнэр. Үлэ хас күн аайы ыытыллан, ийэ тылынан кэпсэтии, сайыннарыы кэҥээн, сахалыы эйгэни тэнитэн, норуот хамсааһыныгар тиийэ үүнүөхтээх», — диэбитин кытта бары да сөбүлэстибит.
“Олоҥхо ассоциацията” уопсастыбаннай түмсүүнү сүрүннүүр дьоннорунан буоллулар: Фекла Варламова – “Хаҥалас улууһа” МТ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга салайааччыта, түмсүү бэрэссэдээтэлэ; сэкэрэтэрийээт: Мотрена Гаврильева – “Арчы дьиэтэ” норуот айымньытын киинин уус-уран салайааччыта; Изольда Максимова – «Саргы түһүлгэтэ» култуура уонна норуот айымньытын киинин специалиһа; Саргылана Федорова – Күөрдэмнээҕи “Ситим” култуура киинин дириэктэрэ; Мария Андреева – Нөмүгүтээҕи «Түһүлгэ» култуура киинин дириэктэрэ; Федора Фомина – Өктөмнөөҕү А.С. Данилова аатынан «Барҕарыы» култуура киинин дириэктэрэ.
Кырдьык даҕаны, бары сомоҕолоһон, хаҥыл хаҥаластар – саха төрүт дьоно — уутуйан үөскээбит сиригэр ийэ тылбытын өрө тутан үлэлиэҕиҥ-хамсыаҕыҥ, омук быһыытынан уратыбыт — тылбыт буоларын эдэр ыччаппытыгар иҥэриэҕиҥ, тэнитиэҕиҥ, сайыннарыаҕыҥ!
Федора Фомина
https://ханаласгазета.рф/article/90685