Ийэ олоҥхоһут Соһу олоҥхото тылбаастанан таҕыста
Киэн туттар биир дойдулаахпыт, Нам, Өлүөхүмэ улуустарын, Таастаах нэһилиэгин Ытык киһитэ, үлэ бэтэрээнэ, норуот ырыаһыта, айылҕаттан айдарыылаах Ийэ олонхоһут Афанасий Егорович Соловье-Соһу төрөөбүтэ 90 сылын муус устар 4 күнүгэр туолбута.
Нам улууһун Таастаах нэһилиэгиттэн төрүттээх Ийэ олоҥхоһут Афанасий Егорович Соловьев – Соһу төрөөбүтэ 90 сылынан «Көстөөх сиртэн өрүкүнүйэн көстөр көмүс нэлим сиэллээх үүт кэрэ аттаах уоттаах болот оонньуурдаах Уолан Дохсун бухатыыр» олоҥхото «С видным издали за десять верст золотогривым молочным конем, с играющим огненным мечом Уолан Дохсун богатырь» диэн тылбаастаммыт кинигэтин сүрэхтээтилэр.
Кинигэ сүрэхтэниитин тэрийээччилэринэн Нам улууһун дьаһалтата, култуура уонна духуобунай сайдыы салалтата, П.П. Ядрихинскай аатынан Олоҥхо дьиэтэ, Н.М. Рыкунов аатынан Намнааҕы киин библиотека, Афанасий Егорович олохсуйбут, үлэлээбит Өлүөхүмэ оройуонун култуура, эдэр ыччат, дьиэ кэргэн уонна спорт дьыалаларыгар салалтата буолаллар.
Тэрээһиҥҥэ Афанасий Егорович сиэнэ, аймахтара, олоҥхо тылбаасчыттара, «Нам улууһа» МТ баһылыгын солбуйааччыта, улуустааҕы Олоҥхо ассоциациятын салайааччыта Егор Протопопов, Таастаах нэһилиэгин дьаһалтатын специалистара, филология наукатын доктора, профессор Василий Илларионов, СӨ Олоҥхо ассоциациятын президенэ Февронья Шишигина, Олоҥхо научнай-чинчийэр институтун научнай үлэһитэ, филология наукатын кандидата Юрий Борисов, Олоҥхо киинин үлэһиттэрэ Ульяна Флегонтова, Зоя Сысолятина, фольклору сэҥээрээччи улууспут дьоно-сэргэтэ кыттыыны ыллылар.
Саха үгэһин быһыытынан П.П. Ядрихинскай-Бэдьээлэ аатынан Олоҥхо дьиэтин үлэһитэ Владимир Сыромятников алгыс сиэрин-туомун толордо. Соһу олоҕун, айар үлэтин, ситиһиитин сырдатар киинэ-ролик көрдөрдүлэр, ХИФУ устудьуона Надежда Акимова «Уолан Дохсун» олоҥхоттон быһа тардан толордо.
Илиинэн суруллубут олоҥхону бэчээккэ түһэрэн, нууччалыы тылбаастаан, кинигэ оҥорууга үлэлээбит, көҕүлээбит киһинэн биир дойдулаахпыт, аҕатынан П.П. Ядрихинскай – Бэдьээлэ, ийэтинэн И.Д. Винокуров – Чаҕылҕан сыдьаана, Өлүөхүмэ оройуонун култуура, эдэр ыччат, дьиэ кэргэн уонна спорт дьыалаларыгар салалта салайааччытын солбуйааччы Мария Ларионова буолар. Онтон олоҥхону нууччалыы тылынан тылбаастыырга филолог-тылбаасчыт Любовь Борисова үлэлэспит.
Олоҥхону тылбаастыыр уустук көрүҥ буоларынан, үлэлэрин түмүктээн баран, кинигэ бэчээккэ барыан иннинэ Ульяна Флегонтоваҕа уонна Юрий Борисовка сыанабыл суруйтаран, ырытыы оҥотторон, итэҕэһи-быһаҕаһы ситэрэн-хоторон, көннөрөн биэрбиттэр. Кинигэ 300 экземплярынан «Сфера» кыһаҕа бэчээттэнэн тахсыбыт.
Аан тылы Василий Илларионов суруйбут. Онно бу курдук сыанабылы биэрбит: «…В книге эпический текст олонхо преставлен на якутском и руском языках. Поэтому этот перевод дает возможность, особенно молодежи, узнать смысл олонхо, прочитать красноречивое описание сюжетов и понять богатую красоту слов. Издана уникальная книга для современных читателей…».
Хас биирдии тыл этээччи Афанасий Егорович Соловьев – Соһу култуураҕа, спорка дэгиттэр талааннааҕын, олоҕун, айар үлэтин, үтүө, сэмэй, аһаҕас майгытын, ыччакка норуот айымньытын тиэрдээччи быһыытынан сүрэҕинэн ыалдьарын, олоҥхону аан дойдуга тиийэ тарҕаппытын, төрөөбүт-үөскээбит Таастааҕын кулуубугар сэбиэдиссэйинэн таһаарыылаахтык үлэлээбитин үтүө тылларынан ахтан-санаан аастылар.
Мария Ларионова Афанасий Соловьевтуун биир дойдулаахтар буолан, чугастык билсибиттэр, куруутун тэрээһиннэргэ көрсүһэллэр, бииргэ айанныыллар эбит. Оннук биир түгэҥҥэ Соһу санаатын тиэрдибитин иитиэхтии сылдьан баран, биир үтүө күн ылсарга сананан, үлэлэрин түмүгэ биһирэннэ.
Нам, Өлүөхүмэ улуустарын, Таастаах нэһилиэгин Ытык киһитин, үлэ бэтэрээнин, норуот ырыаһытын, айылҕаттан айдарыылаах Ийэ олонхоһут, Юнеско стипендитын Афанасий Егорович Соловьев – Соһу сырдык аатын үйэтитэн, ыччакка суолдьут буоллун диэн чугас аймахтара Таастаах нэһилиэгин култуура-спорт комплексыгар кини аатын иҥэриэххэ диэн санааларын эттилэр.
Семен Аргунов, Нам
