Журнал

Афанасий Егорович Соловьев Нам Таастааҕар 1935 сыллаахха төрөөбүтэ, ол эрээри киэҥ араҥаҕа Өлүөхүмэттэн төрүттээх Ийэ олоҥхоһут быһыытынан биллэр. Кини төрөөбүт төрүт Нама олоҥхоһут буоларыгар улахан сабыдыаллааҕа. Оҕо сылдьан Таастаахха быыбар саҕана Хомустаахтан Мэхээлэ Зырянов диэн олоҥхоһут оҕонньор олоҥхолуурун истэр. Кэлин кини олоҥхолуур сураҕын иһиттэр эрэ, «эт атаҕынан эккирэтэн истэр этим» диэн ахтан ааспыттааҕа. «Онтон кэлин, […]

«Оҕо саха тылынан уус-уран пааматынньыга ааттаммыт сүдү айымньы − олоҥхо − алыптаах эйгэтигэр киирэн, мүччүргэннээх сырыылары ааһан, билиитин хаҥатар кыахтаах» диэн санаалаах Национальнай бибилэтиэкэ иһинэн үлэлиир “Оҕону сайыннарар, ааҕар киин” бибилэтиэкэрэ Сайыына Макарова. Чахчы даҕаны, анал үөрэхтээхтэр бэлиэтииллэринэн, кинигэни ааҕыы өй-мэйии үлэтин тупсарар, болҕомтону, өйгө хатааһыны, киэҥ хорутуулаах толкуйу күүһүрдэр. Маны таһынан кинигэни ааҕааччы атын […]

Емельян Ярославскай аатынан Дьокуускайдааҕы кыраайы үөрэтэр түмэл алгыс балаҕаныгар Прокопий Прокопьевич Ядрихинскай-Бэдьээлэ “Дьырыбына Дьырылыатта Кыыс Бухатыыр” олоҥхотун, оллоонноон олорон толорон, истээччилэри мунньар эдэркээн кыыс кимий? – Ульяна, «Киин куорат» ааҕааччыларыгар бэйэҥ тускунан билиһиннэр эрэ. – Мин Чурапчы улууһугар Хоптоҕоҕо күн сирин көрбүтүм, улааппытым. Билигин Дьокуускайдааҕы М.Н. Жирков аатынан Муусука кэллиэһин төрүт култуура салаатын үһүс кууруһугар […]

Таатта улууһун олохтооҕо, олоҥхону толорууга, сайыннарыыга Ил Дархан стипендиата, «Дьолуо» олоҥхону толорооччулар түмсүүлэрин салайааччы Людмила Цой алгыс туһунан бэйэтин санаатын үллэстэр. Алгыс суолтатаБилигин тэрээһин барыта алгыстан саҕаланар уонна күргүөм оһуохайынан түмүктэнэр буолла. Алгыһы билигин сөпкө оҥоробут, алгыыбыт дуо?Саха бастакы дьахтар олоҥхоһута, учуонай М.Н. Андросова-Ионова үбүлүөйдээх сылынан быйыл элбэх тэрээһиннэр ыытылыннылар. Мария Николаевна «Үүт аас бэйэлээх Үрүҥ Айыы […]

ХХ үйэ саҕаланыытыгар саха дьахтар суруйааччыта суоҕун кэриэтэ этэ. Ол манныгы кытта ситимнээҕэ: бастатан туран, оччотооҕу кэмҥэ сахалар ортолоругар үөрэхтээх киһи олус аҕыйаҕа, буолаары буолан дьахтар аймах ортотугар; иккиһинэн, саха дьахтарын социальнай туруга бу кэмҥэ мөлтөх буолан, айар үлэнэн дьарыктанар кыаҕа суоҕа. Баай төрүттээх эбэтэр сэниэ ыал кыыһа, ону да дьоно көҥүллээтэхтэринэ, үөрэнэр дьолго тиксэрэ. […]

«Төрөөбүт тыл- киһи үөрэҕи, билиини кэбэҕэстик ылынар, өйө санаата туругурар, майгыта – сигилитэ ситэр, иһирэх иэйиитэ уһуктар, өлбөт үйэлээҕи айар, тутар дьоҕура тобуллар, айылҕаттан бэриллибит эйгэтэ буолар» диэн национальнай оскуола сайдыытын Концепциятыгар этиллэр. Хас биирдии саха оҕото өйдүүн-санаалыын, эттиин-хаанныын сайдарыгар сахабыт тыла улахан оруоллааҕын бары билэбит, өйдүүбүт. Үөрэҕирии салаатыгар сахалыы тыын киирэн, иитээччилэргэ уонна да […]

Сегодняшнее общество очень сложно. Оно насыщено экономическими и политическими кризисами. На семью извне давит множество социальных, материальных и других проблем. Под этим натиском очень трудно сохранить благоприятный климат, который так необходим для полноценного развития личности ребенка, а особенно в дошкольном детстве. Атмосфера любви, взаимного внимания, заботы, присущая нормальной семье, воздействует на формирование чувств ребенка. Поскольку […]

Олунньу 2 күнүгэр Олоҥхо тыйаатырын «Ала Булкун» олоҥхо испэктээҕэр (реж. Г. Мэҥкээрэп) сылдьан кэллибит. Киһи кэрэхсиирэ диэн ыччат, оҕо үгүс, саала иһэ лыык курдук толору. Павел Колесов толоруутугар Ала Булкун бухатыыр уобараһа атын туруорууларга майгыннаабаттык көһүннэ. Артыыс эгэлгэ талаанын, куолаһын, хамсаныытын, күллэрэр дьоҕурун хайҕаатыбыт. Бу сырыыга кэмиэдьийэ жанрдаах испэктээҕи үөрэ-көтө көрдүбүт. Күлүү категория быһыытынан фольклорга […]

Олоҥхо ыһыаҕар анал тэрээһиннэри көрөр былааммынан сыалланан, онно болҕомто ууран сырыттым. Тэрээһин барыта биир тэҥ бириэмэҕэ буолбут буолан, төһө да баҕардаргын, барытын хабан сиһилии көрөр кыах суоҕа. Онон бу түһүлгэ ордук этэ диир кыаҕым суох. Ол курдук биһиги улууспутун көрсүбүт Амма Болугур нэһилиэгин түһүлгэтигэр сылдьан, нэһилиэк историятын олус сэргээтим. Улуус 14 нэһилиэгиттэн ойуччу элбэх талааннаах […]

Олоҥхо — саха норуотун тылынан айымньытын кылаан чыпчаала. Ис хоһоонунан, эгэлгэ сюжетынан, сиппит-хоппут уобарастарынан, уус-уран ойуулааһыннарынан олус баай.Олоҥхоһуттар норуот бу сүдү баайын үйэттэн үйэлэр тухары көлүөнэттэн көлүөнэҕэ биэрэн, биһиги күннэрбитигэр аҕаллылар. Урукку өттүгэр олоҥхоһут хоммут ыалыгар дьоро киэһэ буолара. Норуот олоҥхоҕо умсугуйуута, тардыһыыта түбэһиэхчэ буолбат. Оччолорго үөрэх-сайдыы намыһах кэрдиискэ турар кэмигэр олоҥхолооһун улахан култуурунай суолталааҕа. […]

За свою жизнь он исполнил 46 олонхо, шесть из которых являются авторскими. Он также знает и поет шесть нимнгаканов – эвенкийских героических эпосов. Побеждал на конкурсе олонхосутов и даже получал за это автомобиль. При этом много лет проработал в вычислительных центрах ЯФАН и ЯГУ, налаживал и вводил в эксплуатацию несколько ЭВМ в Якутии. А в […]

Филиал Ассоциации Олонхо в Мегино-Кангаласском улусе создан в августе 2005 года. По инициативе Б.Н. Михайлова, Т.Р. Афанасьевой в селе Майя было проведено собрание с широким привлечением общественности, представителей системы образования, культуры, в котором приняли участие из г. Якутска ученый-эпосовед, писатель Дмитриев П.Н.-Туутук, Е.А. Сидорова, Е.Н. Протодьяконова. Председателем филиала Ассоциации Олонхо путем голосования единогласно избрали начальника […]

В этом году в рамках празднования Декады Олонхо было проведено более 80 мероприятий по всей Якутии. Здесь важно отметить, что в Год семьи в России и Год детства в Республике Саха (Якутия) участие семей и детей стало намного больше. Декада завершилась торжественным собранием общественности, посвященным 25-летию «Ассоциации Олонхо» и ярким вечером подведения итогов. На сцене […]

Аҕыйах хонугунан, сэтинньи 30 күнүгэр  «Айылгы» НАДь айар сезонун аһыллыытынан, П.М. Решетников аатынан народнай театр 55 сылын бэлиэтээн, олоҥхоһут И.Г. Тимофеев-Теплоухов төрөөбүтэ 155 сылыгар ананан «Куруубай хааннаах Кулун Куллустуур» олоҥхону туруоруохтара.  Онуоха сыанаҕа 250-ча киһи кыттара күүтүллэр. Бу Чурапчытааҕы народнай театр историятыгар буола илик түгэн. Сүдү олоҥхону туруорбут талааннаах режиссер Иван Бушковы көрсөн кэпсэттим.    […]

Биһиги уйаара-кэйээрэ биллибэт киэҥ Сахабыт сирин хас биирдии улууһа, хас биирдии түөлбэтэ, төрүт үгэстэри үйэтитиигэ уонна тарҕатыыга өйдөрүн-санааларын, сүрэхтэрин сылааһын ууран айымньылаахтык үлэлиир олус көхтөөх, энтузиаст дьоннордоох. Оннук дьон кэккэтигэр Чурапчы улууһугар, биир бастакынан, кэргэннии Мария Андреевна, Валерий Петрович Герасимовтары уонна Чурапчы култууратын өр сылларга салайсыбыт, билигин “Олоҥхо” киинин дириэктэрэ, урууллаан кэлбит кинилэр үөлээннээхтэрин Дмитрий Дмитриевич Попову ааттыыллара чахчы. […]

Сэтинньи 25  күнүттэн ахсынньы 5 күнүгэр диэри өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо дэкээдэтэ ыытыллар. Бу күннэргэ улуустар нэһилиэктэрин ахсын оскуолаларага, уһуйааннарга араас тэрээһиннэр ыытыллаллар. Таатта лиссиэйин IV кылааһын туйгун үөрэнээччитэ Валерия Румянцева олоҥхолуур. Кыысчааҥҥа олоҥхо умсугутуулаах эйгэтин ийэтэ үөскэппит. Хаартыскалары Валерия Румянцева тиксэрдэ. Валерия уһуйаан сааһыттан олоҥхону интэриэһиргээн саҕалаабыт. Онуоха уһуйаан иитээччилэрэ Нюргуяна Ивановна Егорова, Валентина Иннокентьевна Голикова […]

Ренессанс смычковых музыкальных инструментов случился не так давно, являясь продуктом развития музыкальной культуры, ренессансных процессов в этнокультурном комплексе нашей республики. Во многом популярности инструменту придали эксперименты с аутентичным звуком, например, известного мастера и импровизатора Руслана Прокопьевича Габышева, инструменты которого могут «говорить» и «петь» человеческим голосом и явлениями природы, так как струны выполнены из конских волос […]

 Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо! Эһигини Олоҥхо күнүнэн ис сүрэхпиттэн истиҥник эҕэрдэлиибин! Олоҥхо – өбүгэбит кэриэс бэлэҕэ, тулхадыйбат модун санаабыт тирэҕэ, саха норуотун тылынан уус-уран айымньытын саамай үрдүк чыпчаала. ЮНЕСКО киһи аймах тылынан уонна өйүнэн айбыт чулуу айымньытынан (шедевринэн) билиммит үйэлээх баайбытын биһиги чөл хаалларар, үөрэтэр, сайыннарар соруктаахпыт. Ол курдук, Сахабыт сиригэр Олоҥхону чинчийэр научнай институттаахпыт, […]

 В рамках Декады Олонхо с 28 по 29 ноября в Якутске состоится Международная научная конференция «Истоки традиционных верований в контексте эпического наследия народов Евразии», посвященная памяти кандидата филологических наук, лауреата Государственной премии РС(Я)имени П.А. Ойунского, заслуженного работника культуры Агафьи Еремеевны Захаровой. Исследователи из разных стран соберутся для обсуждения общих корней и уникальных черт эпического наследия […]

Таатта – саха тыына, өркөн өйө, уран тыла үөскээбит, дириҥник иҥмит ытык сирэ. Олоҥхо уутуйан үөскээн тэнийбит, уус уран литература төрүттэммит көмүс ньээкэ уйата буолар. Ону бэлиэтээн 2006 сыл кулун тутар 2 күнүн улуус баһылыга Протодьяконов Михаил Александрович бастакынан Тааттаҕа Олоҥхо күнүнэн биллэриэҕиттэн ыла сыллата улууска олоҥхо күнэ ыытыллар буолбута. Өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо Ассоциациятын Тааттатааҕы салаата […]