Хаҥаластааҕы Арчы дьиэтигэр талааннаах дьон үлэлииллэрин билэбит. Элбэх тэрээһиннэри ыыталлар, төрүт култуурабытын тарҕаталлар, бэйэлэрэ кытары холобур көрдөрөн күрэхтэргэ кытталлар. Бүгүн оннук дьонтон биирдэстэрэ эдэр исписэлиис Прасковья Лебедевалыын дьоһун тэрээһиҥҥэ сылдьан кэлбитинэн, ону сэргэ бэйэтин туһунан эмиэ сэһэргии түһэригэр көрдөстүм: — Мин Хаҥалас 2-с Дьөппөнүттэн төрүттээхпин. Быйыл Мэҥэ Хаҥалас улууһугар I Тыыллыма нэһилиэгэр өрөспүүбүлүкэтээҕи онус төгүлүн […]
Эдьигээҥҥэ оройуон дьаһалтатын аактабай саалатыгар Ийэ тыл, сурук – бичик күнүн бэлиэтиир «Олоҥхо киэһэтэ» диэн тэрээһин буолан ааста. Бу күн саала олоҥхо доллоһуйа кутуллар дуораанынан кутулунна, алыптаах тыынынан туолла. “Эйгэ” ЭКК иһинэн тэриллэн үлэлиир фольклорнай бөлөх кыттааччылара Сергей Васильев – Борогонскай «Мөҥүрүүр бөҕө» олоҥхотун толордулар. Тэрээһин саҕаланыыта ыытааччылар Михаил Ефимов, Айал Софронов, Анна Домотова сахалыы хомоҕой […]
Олоҥхоҕо куруук этиллэр «үс саха үөдүйүөн иннинэ, түөрт саха төрүөн иннинэ» диэн эпитет саха бу дойдуга кэлэн тэнийэн үөскүөн иннинэ диэн буолуохтаах диэн сэрэйиллэрин быһыытынан, олоҥхо үөскээбит түгэх төрдө сахалар бу дойдуга кэлиэхтэрин иннинээҕи историятын кытары ситимнээх быһыылаах диэн этэллэр. Октябрьскай революция кэнниттэн саха фольклорун олоҥхотун хомуйуунан уонна чинчийиинэн 30-с сыллардаахха тэриллибит тыл уонна култуура […]
Эрдэтээҕи көлүөнэ уус-уран самодеятельность кыттыылаахтара хайахсыттар бу «Куруубай Хааннаах Кулун Куллустуур» олоҥхону эрдэ быһа тардан туруора сылдьыбыттара сурукка суруллар гынан баран, П.М.Решетников аатынан народнай театрга 1994 сыллаахха олоҥхоһут И.Г.Теплоухов-Тимофеев төрөөбүтэ 125 сылын көрсө туруорбуппут туһунан санаан, ахтан ааһыахпын баҕардым. Ити сыл өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо сыла биллэриллибитэ уонна И.Г.Теплоухов-Тимофеев 125 сыла улууска бэлиэтэнэр буолбута. Мин культура оройуоннааҕы […]
Өймөкөөн улууһуттан сэттэ киһилээх дэлэгээссийэтэ быйыл Амма улууһугар ыытыллыбыт Олоҥхо кэмпириэнсийэтыгэр кыттыбыта. Пленарнай мунньахха мин 2023 с. Өймөкөөҥҥө ыытыллыбыт “Айыы санаа айана” Олоҥхо ыһыаҕын кэнсиэпсийэтэ, онно киирбит сүрүн идиэйэлэрэ улуус стратегическай сайдыытыгар ситимнээн оҥоһуллубутун туһунан кэпсээтим. Ол курдук, Саха сирин сайдыытын өр сыллаах былааныгар улууспут Хотугулуу-Илиҥҥи бырамыысыланнай уокурук аҥардас сырьевой базатын курдук ыйыллыбытынан, Саха сирин 2040 […]
«Азия оҕолорун» кыттыылаахтарыгар олоҥхо ускуустубатын көрдөрдүлэр. Дьокуускайга Орджоникидзе болуоссатыгар «Азия оҕолоро» оонньуулар кыттыылаахтарыгар «Земля Олонхо» бырагыраама үлэлээтэ. Ыалдьыттарга анаан өрөспүүбүлүкэ бастыҥ олоҥхоһуттара толороллор. «Земля Олонхо» бырагыраама Мэҥэ Хаҥалас, Үөһээ Бүлүү, Бүлүү, Амма, Горнай, Чурапчы, Нам, Уус Алдан, Кэбээйи уонна Ньурба улуустарыгар баар Олоҥхо дьиэлэрин 250 кыттааччытын холбоһуга буолар. Биир кэлим ситим 2022 сыллаахха Ил Дархан […]
В рамках Года детства в РС(Я) и Года родного языка управление культуры Олекминского района организовало показ спектаклей кукольных театров культурно-досуговых учреждений Абагинского наслега для воспитанников детских садов г.Олекминска. Показ состоялся в Олекминской детской школе искусств, куда пришли 60 детей из дошкольных учреждений «Звездочка», «Елочка» и «Аленка». Вместе с детьми пришли и несколько родителей. Перед спектаклями […]
В Томпонской межпоселенческой центральной библиотеке можно посещать виртуальные выставки и оффлайн-кружки, освоить компьютерные программы, научиться основам графического дизайна и безопасного поведения в интернете. А еще здесь скоро будет обновлено детское отделение: мам и детей ждут новые удобства. Доступ жителей к книгам и современным технологиям расширяется с каждым годом благодаря материальной поддержке Южно-Верхоянской горнодобывающей компании. Главная […]
22 марта Глава Якутии Айсен Николаев подписал распоряжение о проведении национального праздника Ысыах Олонхо в 2026-2030 годы. Олонхо — шедевр устного и нематериального культурного наследия ЮНЕСКО, и Ысыах, приуроченный к шедевру, стал одним из самых любимых, ожидаемых и масштабных национальных праздников. Перечень муниципальных образований РС(Я), на территории которых запланировано проведение национального праздника Ысыах Олонхо, определяют […]
Биллиилээх Индия артыыһа Радж Капур бүгүн төрөөбүтэ 100 сыла. Кини курдук аан дойдуга аатырбыт улуу артыыс Горнай уолун эҕэрдэлээбитин билэҕин дуо? — Суох ! Оччоҕо Лариса Осипова били улахан сэҥээриини ылбыт «Ырыаҕа ылламмыт биэс бэһиэлэй кыргыттар» кинигэтин ааҕаргар сүбэлиибин. Ол кинигэҕэ кыыһа Ньургустаана Румянцева ахтыытыттан : «Аҕам Василий Васильевич Потапов. Кини бэрт дьикти историялаах, айылҕаттан […]
Олоҥхо норуот тылынан айымньытын быьыытынан аан дойдуга аатырда. Юнеско 2006 сыл сэтинньи 25 күнүнээҥҥи быһаарыытынан, киһи аймах духуобунай култууратын сэдиэбирин быһыытынан ааттаммыта. Бу биһиги устар ууну сомоҕолуур уран тыллаахтарбыт, кырыымпалыы кылыгырас кылыһахтаахтарбыт, сүргэни көтөҕөр, санааны күүрдэр, нохтолоох тойон сүрэҕи долгутар улуу олоҥхоһуттарбыт талба талааннарын, өркөн өйдөрүн, айар имэҥнэрин билинии чаҕылхай туоһута буолар. Биһиги Аммабыт биир […]
Аллараа Бэстээхтээҕи Олоҥхо дьиэтин айар кэлэктиибэ Иванова Евдокия Николаевна салалтатынан сөптөөх суолу тутуһан, төрүт үгэстэри үйэтитиигэ үлэ саҥаттан саҥа форматын көрдөөн, биир сыалга-сорукка түмүллэн. айымньылаахтык үлэлии олороро киһи хараҕар тута быраҕыллар. Олоҥхо дьиэтэ 5 сыл үгүс өрүттээх кэскиллээх үлэни ыытан, таһаарыылаах үлэлээх айар кэлэктиибинэн өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник билиннэ. Бу сыллар тухары Олоҥхо дьиэтэ Мэҥэ Хаҥалас улууһугар […]
Арассыыйаҕа фольклор күнүн чэрчитинэн, Мэҥэ Хаҥаластан Гаврил Колесов аатынан Олоҥхо дьиэтэ Нам улууһугар ыалдьыттаата. Бүгүн П.П. Ядрихинскай-Бэдьээлэ аатынан Намнааҕы Олоҥхо дьиэтигэр Николай Иванович Степанов-Ноорой сиэнэ Аксиния Степанова, хомус ууһа Роман Иванов-Далан Уус дьиэ кэргэнинээн кэлэн бардылар. Фольклор күнэ үүммүтүнэн, Далан Уус хомус бэлэх ууммутун Олоҥхо дьиэтин дириэктэрэ Вера Колпашникова кэпсиир. Күндү ыалдьыттарга Туой тойугун маастара, өрөспүүбүлүкэтээҕи кырыымпа күрэҕэр кыайыылааҕа Руслан Захаров Роман Иванов-Далан Ууска кырыымпа бэлэх ууммут уонна Аксиния […]
Майа сэлиэнньэтин өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр, аатырар Д.Ф.Ходулов аатынан норуодунай тыйаатыра быйылгы 60-с сезонун Станислав Иванов “Хорсун-хоодуот Хатан Боотур” олоҥхо-испэктээгинэн түмүктээбитэ. 06.05.24 15:07 Онуоха махтал бастыҥа туруорааччы режиссерга Данил Осиповка ананар, туруоруу көрөөччүнү умсугутта, уобарастары арыйыы чаҕылхай. Тыйаатыр бары артыыһа, үлэһитэ түмсүүлээх, талааннаах кэлэктиип буоларын көрдөрдө, ону таһынан олоҥхону өрө тутар, айар үлэлэринэн биллэр улууһун эдэр дьонун […]
Кэбээйи улууһугар СӨ геокультурнай сайдыытын институтуттан оробуочай бөлөх кэлэн үлэлээн барбыта. Бөлөх сүрүн соругунан улууспутугар олоҥхо сайдыытын боппуруостара, Олоҥхо дьиэтин үлэтин тэрийии буолар, ону таһынан Кэбээйи улууһун ыһыахтарын тэрээһин үлэлэрин чопчулуурга төрүөттэри, сабаҕалааһыны билсии, улуус салалтата, нэһилиэнньэтэ тус санааларын, түмсүүлэрин, үлэлиир, тэрийэр баҕа тэтимин сылыктааһын. Оробуочай бөлөххө өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр үрдүк таһымнаах тэрээһиннэри ыытан кэлбит бииртэн биир чулуулар киирбиттэр. Улуус өттүттэн […]
Үгүс элбэх көргө-нарга үөрэммэтэх саха омуга түҥ былыргыттан үгэс оҥостубута, харыстаан хаалбыта, бүөбэйдээн илдьэ кэлбитэ, үөрүүлээх, өрөгөйдөөх соҕотох улахан уонна бастыҥ сиэрэ-туома – Ыһыах. Биһиги өбүгэлэрбит, сүөһү-сылгы дьарыктаах көс дьон, олохторун илгэтэ аар айылҕа төһөнү бэрсибититтэн, өҥтөн эбэтэр кураантан тутулуктаах этэ. Ол иһин өбүгэлэрбит дьыл саҕаланыыта айыы таҥараларыттан, үрдүк айыыларыттан илгэлээх сайыны, өлгөм үүнүүнү, үрүҥ илгэни, өҥ дьылы ааттаһар-көрдөһөр […]
Кэрэ айылҕалаах кыыс Амма сиригэр-уотугар, Муона Чараҥар XVII төгүлүн өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ыһыаҕа бэрт сэргэхтик, тэрээһиннээхтик, өрө күүрүүлээхтик буолан ааста. Улууспут 25 киһилээх дэлэгээссийэтин Аҕа баһылык Владимир Новиков салайан илдьэ сырытта. Дьокускай-Амма-Дьокуускай айанын, Аммаҕа түһэр сири, аһылык ороскуоттарын улуус дьаһалтата үбүлээн сырытыннарбытын кыттааччылар махтана бэлиэтииллэр. «Саҥарар саҥам сататын сабаҕалааҥ, этэр тылым эгэлгэтин эридьиэстээҥ» XVII өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ыһыаҕын түмүгүнэн, […]
Ил Дархан Айсен Николаев нэдиэлэ бастакы күнүгэр Уһук Илиҥҥэ саамай бөдөҥ култуура кластерын – Дьокуускайга Эпос уонна ускуустуба Аартыкуатааҕы киинин — тутуу хаамыытын бэрэбиэркэлээтэ. Өрөспүүбүлүкэ баһылыга бастакы тымныылар түһүөхтэрин иннинэ эбийиэк тас өттүн бүрүйэргэ сорудахтаата. Бу туһунан СӨ Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата суруйар. Айсен Николаев бу тутуллар саҥа киин өрөспүүбүлүкэҕэ култуурунай, социальнай уонна креативнай эйгэтин […]
Биллиилээх олоҥхону чинчийээччи Иннокентий Васильевич Пухов (1904-1979) кулун тутар 12 күнүгэр 120 сылын туолла. Кини олоҥхону чинчийиигэ сааһыран баран ылсыбыта, 1945 с. МГУ аспирантуратыгар тылынан уус-уран айымньы сиэктэригэр үөрэнэ киирбитэ. Научнай салайааччытынан кафедра сэбиэдиссэйэ, аан дойдуга биллэр фольклорист, тыл билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Петр Богатырев бэйэтинэн буолбута. Петр Григорьевич славян норуоттарын тылынан айымньыларын этнографияны кытары ситимнээн […]
Аммаҕа Олоҥхо XVII ыһыаҕар «Кутуллар кылыһах-кырыымпа дорҕооно» күөн күрэс 150-кэ кыттааччыны түмэн, саҥа тутуллубут «Кылыһах-кырыымпа» түһүлгэҕэ көхтөөхтүк буолан ааста. Бу кыл струналаах кылыһах-кырыымпаҕа толорооччулар күрэхтэрэ Олоҥхо ыһыаҕар иккис төгүлүн ыытылынна. Бастакы күрэх Үөһээ Бүлүүгэ буолбута. Онно Василий Неустроев салайааччылаах “Кыл кылыһах” бөлөх Кылаан чыпчаал кыайыылаахтара буолбуттара, онтон Василий Алексеевич, норуокка биллэринэн Байаан Бааска, биирдиилээн толорооччуларга […]