Биһиги уйаара-кэйээрэ биллибэт киэҥ Сахабыт сирин хас биирдии улууһа, хас биирдии түөлбэтэ, төрүт үгэстэри үйэтитиигэ уонна тарҕатыыга өйдөрүн-санааларын, сүрэхтэрин сылааһын ууран айымньылаахтык үлэлиир олус көхтөөх, энтузиаст дьоннордоох. Оннук дьон кэккэтигэр Чурапчы улууһугар, биир бастакынан, кэргэннии Мария Андреевна, Валерий Петрович Герасимовтары уонна Чурапчы култууратын өр сылларга салайсыбыт, билигин “Олоҥхо” киинин дириэктэрэ, урууллаан кэлбит кинилэр үөлээннээхтэрин Дмитрий Дмитриевич Попову ааттыыллара чахчы. […]
Амматааҕы Күннүк Уурастыырап аатынан киин библитека айти саалатыгар Илья Владимирович Семенов – Ураанай Уола түөрт кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла. Ураанай Уола бэйэтин ураты, саҥа «куолаһынан» саҥаран, чаҕылхай айымньыларынан бар дьон тапталын, ытыктабылын тута ылан, суруйааччылар күрэхтэригэр элбэх номинациялары ылла, айымньылара сыаҥка буолан турдулар: 2009 с. «Һөдьүөт Боотур» олоҥхо-поэма Амма улууһугар Абаҕа нэһилиэгэр Ыччат ыһыаҕар туруруоруллубута. Режиссер […]
Олоҥхо ыһыаҕын көрсө бу күннэргэ Ольга Иванова-Сидоркевич аатынан оҕо айар, сайдар киинигэр биир дойдулаахпыт, Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын артыыһа Марина Корнилова салалтатынан «Амма чэчирэ» ансаамбыл «Харама Боотур уонна Амма Куо» диэн Илья Семёнов-Ураанай Уола олоҥхо-остуоруйатын туруутугар үлэлэспитэ. “Амма чэчирэ” ансаамбыл уус-уран салайааччыта Анна Матвеева ыҥыран, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа Марина Валерьевна Корнилова идиэйэ этэн, аан бастакытын туруоруллар испэктээккэ […]
«Олоҥхолоох айан: НОО!» бырайыак үһүс десана Нерюнгри куоракка сырыытын туһунан «Якутия 24» ханаалга көрдөрдүлэр.
Бу сайыҥҥы Олоҥхо ыһыаҕа Нерюнгрига буолар. Бырамыысыланнай куорат, биллэн турар, нууччалыы эйгэлээх. Онон олохтоохтору эрдэттэн бэлэмниир соруктан, олоҥхо диэн тугун билиһиннэрэ, хайдах толорулларын иһитиннэрэ, “Олоҥхолоох айан: НОО!” ыччат десана ахсынньы 9-12 күннэригэр Нерюнгрига үлэлээтэ. Үһүс сылын тэриллэр олоҥхолоох айаны, Олоҥхо ассоциациятын өйөбүлүнэн, Култуура уонна ускуустуба Аартыкатааҕы үнүстүүтэ СӨ Национальнай бибилэтиэкэтин кытта кыттыһан тэрийэр. Онон […]
Сэтинньи 25 күнүттэн ахсынньы 5 күнүгэр диэри өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо дэкээдэтэ ыытыллар. Бу күннэргэ улуустар нэһилиэктэрин ахсын оскуолаларага, уһуйааннарга араас тэрээһиннэр ыытыллаллар. Таатта лиссиэйин IV кылааһын туйгун үөрэнээччитэ Валерия Румянцева олоҥхолуур. Кыысчааҥҥа олоҥхо умсугутуулаах эйгэтин ийэтэ үөскэппит. Хаартыскалары Валерия Румянцева тиксэрдэ. Валерия уһуйаан сааһыттан олоҥхону интэриэһиргээн саҕалаабыт. Онуоха уһуйаан иитээччилэрэ Нюргуяна Ивановна Егорова, Валентина Иннокентьевна Голикова […]
Саха норуодунай бэйиэтэ Күннүк Уурастыырап ити курдук олус бэргэнник этэн, суруйан кэбиспитэ, бу, Национальнай эпоһы харыстааһыҥҥа “Олоҥхо Ассоциацията” Өрөспүүбүлүкэтээҕи уопсастыбаннай тэрилтэ төрүттэммитэ 25 сыла туолуутун бэлиэтиир дьоро түһүлгэҕэ хаста даҕаны ахтыллан, ураты тыыннанан иһилиннэ. Үйэ чиэппэрэ кэрэ-бэлиэ дааталаах тэрээһиҥҥэ ахсынньы 4 күнүгэр М.К.Аммосов аатынан ХИФУ “Сэргэлээх уоттара” Култуура киинигэр саха омук чулуу айымньытын ОЛОҤХОНУ харыстыыр, […]
Ренессанс смычковых музыкальных инструментов случился не так давно, являясь продуктом развития музыкальной культуры, ренессансных процессов в этнокультурном комплексе нашей республики. Во многом популярности инструменту придали эксперименты с аутентичным звуком, например, известного мастера и импровизатора Руслана Прокопьевича Габышева, инструменты которого могут «говорить» и «петь» человеческим голосом и явлениями природы, так как струны выполнены из конских волос […]
Былырыын 2023 сыллаахха Былатыан Ойуунускай төрөөбүтэ 130 сылынан Чөркөөххө “Хомуур олоҥхо” түһүлгэ тэриллибитэ. Хаартыска: Ньургуйаана Халгаева тиксэриитэ. Бырайыак ааптарынан Таатта улууһун норуот айымньытын дьиэтин фольклору сүрүннүүр методиһа Майя Гаврильевна Егорова буолар. Быйыл “Хомуур олоҥхо” Былатыан Ойуунускай аатын сүгэр Литературнай түмэлгэ Сардаана Ойунская төрөөбүтэ 90 сылыгар анаан ыытылынна. Манна «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхо 9 ырыатын ааттаах-суоллаах […]
Үөһээ Бүлүү улууһугар, Олоҥхо дэкээдэтин чэрчитинэн, Ф.Н.Тимофеев – Биэчэрэ «Киндили Хаадыат» олоҥхотунан «Түмэн Түүрэй бухатыыр» оҕо олоҥхотун премьерата буолла. Уон күннэх Олоҥхо дэкээдэтин түмүктэммитин кэннэ сүрүн киэргэппит тэрээһининэн, дьон-сэргэ интэриэһин тарпыт «Киндили Хаадыат” Ф.Н.Тимофеев – Биэчэрэ «Түмэн Түүрэй бухатыыр» олоҥхотунан аан тыллаах, 4 көстүүлээх, 7 хартыыналаах оҕо олоҥхото тэриллэн ыытылынна. Бу туһунан Үөһээ Бүлүүтээҕи Норуот […]
Бу дьыл сэтинньи-ахсынньы ыйдарыгар Олоҥхо ассоциацията уонна “Арылы кустук” үөрэхтээһин уопсастыбаннай ситимин тэрийиитинэн, оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго анаан бэйэ айбыт оонньууларын уонна оонньуурдарын көрдөрүү өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэһэ тэрилиннэ. Бу күрэс сыала-соруга: олоҥхо тиэмэтигэр олоҕуран, ураты оонньуулары, оонньуурдары айан оҥоруу, оонньуулар, оонньуурдар араастарын дьоҥҥо-сэргэҕэ көрдөрүү, дьиэ кэргэн атыылаһарыгар анаан элбэтэр суоллары тобулуу. Таатта улууһун уһуйааннара […]
Национальнай бибилэтиэкэҕэ оҕо ааҕар киинигэр Тайаана Никифорова бырайыагынан бэчээттэммит «Олонхо звучит по-русски» кинигэ биһирэмэ буолла. Тайаана Афанасьевна СӨ Национальнай бибилэтиэкэтигэр оҕо ааҕар киинин сүрүн бибилэтиэкэрэ, алгысчыт. Кини доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолору, тулаайах уонна төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт оҕолор өрөспүүбүлүкэтээҕи (коррекционнай) оскуола-интэринээттэрин иитиллээччилэрин кытары бииргэ көмөлөөн бу кинигэни оҥордулар. Кэтэһиилээх, долгутуулаах күн оскуола-интэринээттэн 20-чэ оҕо кэлэн ыалдьыттаата. […]
Мин уолбалар ыытар тэрээһиннэрин наһаа сөбүлүүбүн – кинилэр киэнэ өрүү дириҥ ис хоһоонноох буолар. Аатыгар эрэ тэрийэр буолбакка, хайаан да суолтатын хас биирдии киһи өйдөөн барарын курдук былааннаан, сценарийдаан, бэлэмнээн ыытар уратылаахтар. Олоҥхо дэкээдэтин чэрчитинэн, Таатта улууһун Уолба нэһилиэгин дьаһалтата, култуурата, оскуолата, этэргэ дылы, бүтүннүү көһөн киирэн, Дьокуускайга Арчы дьиэтигэр биир дойдулаахтара Мария Николаевна Петрова-Андросова-Ионова төрөөбүтэ […]
Сахабыт сиригэр Олоҥхо күннэринэн, Хамаҕатта нэһилиэгэр «Олоҥхону бииргэ ааҕыахха» үгэскэ кубулуйбут челлендж биллэриллибитэ. Бу тэрээһиҥҥэ «Тускул» уһуйаан үлэһиттэрэ кытынныбыт. Прокопий Ядрихинскай — Бэдьээлэ «Араҕас маҥан халлаантан илэ бодо айыллан үөскээбит Дьыллыа маҥан аттаах Дьырыбына Дьырылыатта» олоҥхону уһуйаан «Ситим» балаҕаныгар көмүлүөк тула олорон аахтыбыт. Нам улууһун бастыҥ олоҥхоһута Бэдьээлэ олоҥхотун анаан талбыппыт. Олоҥхо сырдык тускула, тылын […]
Бу күннэргэ Олоҥхо дэкээдэтинэн сибээстээн, В.Г. Белинскэй аатынан Кыраайы үөрэтэр бибилэтиэкэ «Саха сирин кэллэксинньэрдэрэ» түмсүүнү кытта холбоһон, олус ураты быыстапканы бэлэмнээн, ааҕааччылар интэриэстэрин тартылар. Хаартыска: Сергей Осипов тиксэриитэ. Бу туһунан бибилэтиэкэр Екатерина Попова маннык кэпсээтэ: — Кыраайы үөрэтэр бибилэтиэкэ «Саха сирин кэллэксиньиэрдэрэ» түмсүү салайааччыта Никифор Ивановы кытта ыкса сибээс олохтоон, араас тиэмэлэргэ быыстапкалары тэрийэр буолбуппут үгэскэ кубулуйда. Онон сотору-сотору биһиги араас тиэмэлэргэ […]
Cаха Өрөспүүбүлүкэтигэр Олоҥхо декадатын чэрчитинэн, Таатта олоҥхотун салаатын бырайыагынан, өрөспүүбүлүкэтээҕи “Төрүт ситим” дьиэ кэргэнинэн олоҥхону олоҕурбут ньыманан толоруу үгэс буолбут күрэһэ Дьокуускайга Арчы дьиэтигэр VI төгүлүн тэрилиннэ. Күрэс бирииһигэр Өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ассоциацията 100 тыһ. солк. үбүлээтэ. Дьиэ кэргэнинэн олоҥхону толорууну Толбонова Надежда Семеновна — «Арчы Дьиэтэ» духуобунай култуура киинин бастакы директора, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, […]
Олоҥхо – саха норуотун тылынан уус-уран айымньытын муҥутуур чыпчаала, үйэттэн үйэ, көлүөнэттэн көлүөнэ тухары бэриллэн испит дириҥ ис хоһоонноох баайа. Доллуга Олоҥхоҕо дэкээдэтэ ыытылынна. Сэтинньи 25 күнүгэр Олоҥхо күнүнэн аҕам саастаах далбар хотуттарбыт арчылаан, сиэр-туом ыытан, кэлбит ыалдьыттарбытын, оҕолорбутун арыылаах алаадьынан айах тутан көрүстүлэр. Бу күн төрүт өбүгэлэрбит үгэстэрин утумнаан кэнчээри ыччаттарбыт өбүгэ оонньуутун оройуттан […]
Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо! Эһигини Олоҥхо күнүнэн ис сүрэхпиттэн истиҥник эҕэрдэлиибин! Олоҥхо – өбүгэбит кэриэс бэлэҕэ, тулхадыйбат модун санаабыт тирэҕэ, саха норуотун тылынан уус-уран айымньытын саамай үрдүк чыпчаала. ЮНЕСКО киһи аймах тылынан уонна өйүнэн айбыт чулуу айымньытынан (шедевринэн) билиммит үйэлээх баайбытын биһиги чөл хаалларар, үөрэтэр, сайыннарар соруктаахпыт. Ол курдук, Сахабыт сиригэр Олоҥхону чинчийэр научнай институттаахпыт, […]
Л. А. Попов аатынан Сунтаардааҕы киин бибилэтиэкэҕэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ассоциацията, СӨ Национальнай бибилэтиэкэтэ, М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет, Олоҥхо научнай института, ХИФУ норуоттар тылларын уонна култууратын институтун көҕүлээһиннэринэн сылын ахсын ыытыллар өрөспүүбүлүкэтээҕи «Олоҥхо дьыктаана” аахсыйа ыытылынна. Дьыктааны ааҕааччыны кытта үлэлиир салаа библиограба Мария Иванова лоп-бааччы ааҕан суруйтарда. П. А. Ойуунускай “Дьулуруйар Ньургун Боотур” […]
Олоҥхо дэкээдэтин чэрчитинэн Бөтүҥнээҕи С.Я. Левин аатынан Норуот айымньытын киинигэр СӨ култууратын уонна үөрэҕин туйгуна, Софья Сидорова аатынан бэлиэ, «Амма киэн туттуута», «СӨ норуотун уус-уран айымньытын сайдыытыгар тус кылаатын иһин» бочуоттаах бэлиэлэр хаһаайына, Бөтүҥ нэһилиэгин бочуоттаах гражданина Анисия Даниловна Софронова туһунан «Олоҥхоҕо анаммыт олох» диэн кинигэ сүрэхтэннэ. Кинигэ Амма улууһугар Олоҥхо сылынан уонна Анисия Даниловна […]