События / Бэлиэ түгэннэр
Өймөкөөҥҥө Олоҥхо ыһыаҕын тэрийэр улуустааҕы дириэксийэ салайааччыта Николай Обоюков киин куоракка кэлэн, өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрийэр кэмитиэт чилиэннэригэр, министиэристибэлэргэ уонна биэдимистибэлэргэ сылдьан, тирээн турар кэккэ боппуруоһу дьүүллэстэ. — СӨ тырааныспарын миниистирэ Владимир Сивцевы кытта айан суолларын өрөмүөнүн туһунан кэпсэттибит. Ол иһигэр Уус Ньаранан сөмөлүөттэр көтөр түгэннэригэр, Томторго диэри дьону тиэйии-таһыы боппуруоһун эмиэ көрдүбүт. Томторго сөмөлүөт түһэр вариана эмиэ таарылынна. […]
«Саха» НКИХ архыыбыттан «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону нуучча поэта Владимир Державин тылбаастаан, 1975 с. туспа кинигэнэн тахсыбытын туһунан устууну бу күннэргэ «Телеграм» ханаалыгар таһаардылар. Онтон билигин «Огонек» сурунаал 1976 сыл 28-с нүөмэригэр Антонина КОПТЯЕВА ыстатыйатын ааҕыҥ. Какой гигантский край Якутия, суровая и прекрасная в первозданном величии! Самых бывалых людей поразит она удивительной природой и богатством […]
Тоҕус ый тымныылаах, аҕыс ый хаардаах Сахабыт Сиригэр сайын саҕаланар маҥнайгы күнүн көрсөр – кэтэһиилээх түгэн! Кыстыгы этэҥҥэ туораан, күөххэ үктэммит үөрүүбүтүгэр Олоҥхо тыйаатыра саха иһитин оҥорор “Көмүлүөк” хампаанньаны кытта «Сайын кэлиитэ» этно-фэшн дефилени көрдөрдүлэр. Саха иһитэ-хомуоһа уонна таҥаһа уларыйан испитин, майгыннаһар өрүттэрин уонна култуурабыт кэрэһитэ буолалларын Олоҥхо тыйаатырын артыыстара ырыаларынан-тойуктарынан хоһуйан сэһэргээтилэр. Бу […]
Өймөкөөн улууһугар от ыйын 1 уонна 2 күннэригэр ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэниини көрөр-истэр соруктаах Томтор нэһилиэгэр бырабыыталыстыба оробуочай бөлөҕө үлэлээтэ. Хамыыһыйаны СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников салайан илдьэ сырытта. Оробуочай бөлөх састаабыгар СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирин 1-кы солбуйааччы, Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии тэрийэр кэмитиэтин култуурунай чааһыгар эппиэттээх Афанасий Ноев, Предпринимательство, эргиэн уонна туризм миниистирин солбуйааччы, тэрийэр кэмитиэт […]
Бу күннэргэ биллиилээх саха фольклориһа, эпосоведа, филологическай наука доктора Николай Васильевич Емельянов төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах «Эпические традиции народов евразии: проблемы и перспективы исследования» диэн научнай үлэ хомуурунньуга электроннай көрүҥүнэн бэчээккэ таҕыста. Бу хомуурунньук 2021 с. тохсунньу 2-3 күннэригэр Дьокуускай куоракка ыытыллыбыт Бүтүн Арассыыйатааҕы научнай кэмпириэнсийэ матырыйаалларынан таҥылынна. Хомуурунньук Гуманитарнай чинчийэр уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах […]
До 2027 года запланировано издание пяти томов, к выпуску готовится первый том «Энциклопедия Олонхо: Олонхосуты», который будет опубликован в конце 2023 года, сообщает ТАСС. Издание станет первым в мировой эпосоведческой науке опытом систематизации народного эпоса, отметили в научно-исследовательском институте Олонхо Северо-Восточного федерального университета. Следующие тома будут посвящены отдельно сюжетам, персонажам, эпосу и обществу, универсалиям и уникалиям […]
Ийэм бииргэ төрөөбүт быраата, биллиилээх олоҥхоһут, оһуохайдьыт, уус-уран ааҕыы бөдөҥ маастара, ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, РСФСР үтүөлээх, Саха АССР норуодунай артыыһа Гаврил Гаврильевич Колесов толорбут «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхото «Мелодия» фирмаҕа баластыыҥкаҕа уһуллан тахсыбыта үйэ аҥаара буолла. Эһэбит, II Баатара нэһилиэгин Өргөннөөҕүн олохтооҕо Гавриил Михайлович Колесов кэргэнэ Аграфена Николаевналыын уон алтата оҕоломмуттарытта уон иккилэрэ кыраларыгар, […]
С.А. Зверев-Кыыл Уолун аатынан Үҥкүү национальнай тыйаатыра олоҥхо сюжетынан туруоруллубут “Ситим” диэн испэктээк аан дойдутааҕы премьератыгар ыҥырар. Бу испэктээккэ көстөр сири бары тута билиэххит – Өлүөнэ туруук таас хайалара. Олоҥхо дьоруойдара онно айылҕалыын алтыһан, кыыл-сүөл тэҥэ, айылҕа сокуонунан олороллоро ойууланыаҕа: кими эрэ таптаан эккирэтиэхтэрэ, кими эрэ самнараары кыргыһыахтара… Ол эрээри бу былыргы айымньы аныгылыы […]
Бу күннэргэ СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирин 1-кы солбуйааччыта Афанасий Ноев Өймөкөөн улууһугар ыытыллыахтаах Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэниигэ туһуламмыт киэҥ ыҥырыылаах мунньаҕы тэрийэн ыытта. Сүрүн тэрээһиҥҥэ министиэристибэлэр эппиэттээх салайааччылара Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии үлэтин хайдах ыыта сылдьалларын иһитиннэрдилэр. Икки өрүс туорааһыннаах СӨ тырааныспарын уонна таксинан пассажирдары уонна таһаҕаһы тиэйиигэ эрэгийиэннээҕи судаарыстыбаннай хонтуруол дэпэртээмэнин кылаабынай исписэлииһэ Сергей Кривошапкин мунньахха […]
Саха уус-уран тылын-өһүн духуобунай баайа, силиһэ, төрдө буолбут олоҥхобутун сүтэрбэт, симэлиппэт сыалтан сир-сир аайы үгүс тэрээһиннэр ыытыллаллар. Дьааҥыбыт Ийэ олоҥхоһута Дарья Томская-Чайка «Көмүс Мөкүлүкээн» олоҥхотун Боруулаахха бөлөҕүнэн аахпыттарын сырдатабыт. Олохтоох дьаһалта, орто оскуола, уһуйаан, култуура киинэ уонна Токума нэһилиэгин тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ сахабыт тылын сүөгэйин-сүмэтин, тылын дэгэтин бэйэлэригэр арыйдылар, киэҥ араҥаҕа таһаардылар. Тэрээһин саҕаланыан иннинэ саха […]
“Билэрбит курдук, “Ньургун Боотур” операны 1943 сыллаахха аан бастаан сыанаҕа туруорбуттара уонна ол сыл, 100 төгүл оонньоон, онно киирбит үбүнэн Т-34 тааҥканы туппуттара. Онон Кыайыыны аҕалсыбыт “Ньургун Боотур” олоҥхо-операны Кыайыы күнүгэр толору саалаҕа көрдөрдүлэр. Санатан эттэххэ, бу Саха АССР 100 сылынан А.С. Борисов режиссердаан туруорбут операта буолар. Урут бастаан М.Жирков бэйэтэ, онтон 1957 с. Литинскэйдиин […]
Покровскай куоракка Хаҥалас улууһун “Олоҥхо ассоциацията” уопсастыбаннай түмсүү сүбэ мунньаҕа «Арчы дьиэтигэр» буолан ааспыта. Улуус дьаһалтатыттан баһылык солбуйааччыта Юрий Никифоров кыттыбыта улахан суолтаны биэрдэ. Мунньаҕы култуура уонна духуобунай сайдыы салалтатын салайааччыта Фекла Варламова «Олоҥхо ассоциацията” түмсүү икки сыллаах үлэтин билиһиннэрииттэн саҕалаата. Түмсүү балай да үлэни ыыппытын бэлиэтээтилэр. Ол кэнниттэн мустубут дьон санааларын эттилэр. Федора Фомина […]
Бу күннэргэ Өймөкөөн улууһугар ыытыллыахтаах Олоҥхо ыһыаҕар үгүс өрүттээх бэлэмнэнии үлэтэ бары хайысханан тэтимнээхтик ыытыллар. Бу туһунан Томтор нэһилиэгин баһылыга Алексей Винокуров маннык сырдатар: — Бүгүҥҥү күҥҥэ Олоҥхо ыһыаҕын түһүлгэтин биэс улахан эбийиэгэр үлэ бара турар. Куйдуһуҥҥа — алтыс биригээдэ, ипподромҥа сэттис биригээдэ үлэлиир. Нэһилиэкпитигэр тупсаҕай оҥоһуулаах балаҕан тутуута түмүктэнэн эрэр. Толору хааччыллыылаах балаҕан кыһыннары […]
Саха Өрөспүүбүлүкэтин күнүн чэрчитинэн Ф.Потапов аатынан норуот айымньытын дьиэтигэр Амма улууһун уран тарбахтаах маастардарын хамаандалара “Кылтан кынаттанан, сиэлтэн ситимнэнэн” диэн улуустааҕы күрэххэ күөн көрүстүлэр. Бэлиэтээн эттэххэ, бу күрэх эһиил улууспутугар ыытыллыахтаах Олоҥхо ыһыаҕар бэлэмнэнии тэрээһин быһыытынан буолла. Күөн күрэс үөрүүлээх аһыллыытыгар эҕэрдэ тылын улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы, улуустааҕы Олоҥхо ассоциациятын салайааччыта Нюргуяна Илларионова тириэртэ. […]
П.Ядрихинскай-Бэдьээлэ олоҥхотунан СӨ үтүөлээх артыыһа Матрена Корнилова туруорбут, «Кыһыл көмүс мааска» национальнай театральнай бириэмийэ түөрт номинациятыгар киирбит «Дьырыбына Дьырылыатта» испэктээккэ ыам ыйын 10 күнүгэр ыҥырабыт. Испэктээк аһымал аахсыйа быһыытынан көрдөрүллэр. Киирбит үп СӨ култууратын туйгуна, Олоҥхо тыйаатырын тутаах исписэлииһэ, музыкант, мультиинструменталист, педагог Леонид Иванов-Лүҥкүр ыарахан эпэрээссийэни ааһарыгар көмө буолуоҕа. Буолар күнэ: ыам ыйын 10 к. […]
Олоҥхо тыйаатырын артыыһа, олоҥхоһут Василина Баланова-Кэрэмэс Лыҥкыр төрөөбүт күнүн көрсө, бар дьонун Н.П.Бурнашов-Боодоҕос “Кыыс Дэбилийэ» олоҥхотуттан быһа тардыыны толоруутугар ыҥырар. Буолар сирэ: В.Г. Белинскэй аатынан Кыраайы үөрэтэр бибилэтиэкэ дьиэтэ. Аадырыhа: Фёдор Попов аатынан уул., 18. Күнэ-дьыла: ыам ыйын 3 күнэ. Бириэмэтэ: 16:00 чаастан. Киириитэ: БОСХО. Олоҥхо умсулҕаннаах кэрэ киэhэтигэр, сахабыт тылын сүмэтигэр угуттанан, кэрэ дорҕоон, […]
Чурапчы улууһугар РФ норуодунай артыыһа, СӨ Судаарыстыбаннай сүбэһитэ, геокултуурунай сайдыы үнүстүүтүн генеральнай дириэктэрэ Андрей Борисовы кытта көрсүһүү буолла. Дьаһалга улуус баһылыга Степан Саргыдаев, нэһилиэк баһылыктара, улуус салалталарын начаалынньыктара, тэрилтэ салайааччылара, уопсастыбанньыктар, култуура уонна ускуустуба эйгэтин үлэһиттэрэ кыттыыны ыллылар. Андрей Саввич духуобунас, сиэр-майгы сыаннастарын харыстааһыҥҥа уонна сайыннарыыга аналлаах «ТҮМҮҮ – Төрүт Үгэс Мин Үүнэр Үктэлим» бырайыагы […]
Научно-исследовательский институт Олонхо СВФУ ищет родственников cказителей-олонхосутов! Институт планирует издание I тома «Энциклопедии Олонхо: Олонхосуты». В целях обеспечения издания исчерпывающей информацией идет кропотливая работа по сверке и дополнению имеющихся сведений по каждому олонхосуту. Информация, содержащаяся в таких энциклопедических изданиях, остается актуальной в течение 50 лет . Исходя из этого, во избежание ошибок, неточностей, для проверки достоверности данных требуется, по […]
Улуу убайбыт, саха сэбиэскэй литературатын төрүттээччи, бөдөҥ политическай деятель, автономнай өрөспүүбүлүкэни олохтооччу, учуонай, суруйааччы Платон Алексеевич Ойуунускай төрөөбүтэ 130 сылын, итиэннэ Өрөспүүбүлүкэ күнүн көрсө, Таатта улууһугар «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону нэһилиэктэринэн толордулар. Үс нэһилиэк олоҥхоһуттарын иһиттилэр: Тааттыныскай нэһилиэк олоҥхоһуттарын бөлөҕө (сал. М.В. Тарабукина) Алдан нэһилиэгин олоҥхоһуттарын бөлөҕө (сал. А.Н. Багардынов) Уолба нэһилиэгин олоҥхоһуттарын бөлөҕө (сал. […]
Андрей Борисов Саха Сирин омуктарын өйүн-санаатын, дууһатын чөмчүүгүн күөрэччи тутан, инники күөҥҥэ илдьэн иһэргэ анаммыт курдук… Мин биир идэлээхтэрим алҕаһааннар, кинини Саха Өрөспүүбүлүкэтин баһылыгын сүбэһитин курдук дьоҥҥо-сэргэҕэ билиһиннэрэллэр. Дьиҥинэн, кини, анал балаһыанньа быһыытынан, биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр төрдүс кэрдиискэ тутуллар дуоһунастаах сирэй буолар. Ол иһин Россия тас дойдулары кытта сыһыаннаһыыларыгар, атын эрэгийиэннэри кытта араас өрүттээх хардарыта сибээстэһиилэри […]